Panorama w miksie - Wersja do druku +- MusicProducers.pl / Produkcja muzyki / Poradniki / Forum (https://musicproducers.pl) +-- Dział: PORADNIKI (https://musicproducers.pl/forum-poradniki) +--- Dział: Artykuły (https://musicproducers.pl/forum-artykuly) +--- Wątek: Panorama w miksie (/temat-panorama-w-miksie) |
Panorama w miksie - sowa - 25.02.2012 Autorem artykułu jest Łukasz Igor Kruszewski. Materiał opublikowany za jego zgodą.
Dziś postanowiłem omówić temat panoramowania w miksie. Jest to niezmiernie istotna kwestia i zapoznanie się z różnymi metodami umiejscawiania elementów w bazie stereo, stanowi podstawę do osiągnięcia szerokich i przestrzennych miksów. Poza tym, panoramowanie ułatwia nam uzyskanie lepszej separacji między instrumentami, co z kolei prowadzi do bardziej klarownego i wyraźnego brzmienia. Jak wiecie, każdy kanał wewnątrz wirtualnego miksera, ma pokrętła ‘Pan’, które służą do rozstawiania danej ścieżki w panoramie miksu (od lewej, przez centrum, do prawej). Jeśli zaczniemy manipulować tymi pokrętłami, możemy bardzo szybko uzyskać czystsze i bardziej wyraźne brzmienie poszczególnych partii względem siebie. Odsuwając różne partie od siebie, pozwalamy poszczególnym instrumentom „mieszkać” we własnym rejonie. Dość mocno przypomina to proces tworzenia miejsca dla pojedynczych ścieżek pod względem częstotliwości, które osiągamy za pomocą korekcji – wycinamy pewne pasma na jednej ścieżce, a na innej je delikatnie akcentujemy, dzięki czemu każdy instrument leży w we „własnym” miejscu w rozkładzie częstotliwości. W ten sposób osiągamy balans między partiami, które lepiej ze sobą współgrają z perspektywy całego miksu. Panoramowanie pozwala nam osiągnąć podobny efekt, z tym, że podczas panoramowania tworzymy balans obrazu stereo. Jak wspomniałem, do dyspozycji mamy przestrzeń od lewej ( L ) do prawej ( R ), włączając w to oczywiście środek ( C ). Możemy takie podejście nazwać agresywnym panoramowaniem. Oprócz umiejscawiania instrumentów maksymalnie w prawym lub lewym kanale, albo zupełnie centralnie, możemy też stosować tzw. soft panning, czyli używać pokręteł Pan do ustawiania partii wszędzie pomiędzy L i C lub R i C. Panoramowanie zazwyczaj wyrażane jest procentowo i wygląda tak:
Od momentu pojawienia się możliwości pracy z dźwiękiem w stereo, eksperymentowano z techniką panoramowania do ekstremum. Sir George Martin, podczas pracy z The Beatles (i nie tylko) lubił na przykład ustawić bębny maksymalnie w jednym kanale, gitarę w drugim, a wokale i bas po środku. Dziś przyjmuje się lekko inne schematy panoramowania, o których za chwilę opowiem, ale zanim to zrobię – pamiętajcie, że żadna z ‘klasycznych’ technik nie umarła na dobre. W niektórych produkcjach naszych czasów, nadal można spotkać nietypowe metody panoramowania, co często czyni utwory bardziej interesującymi, nie tylko ze względu na niestandardowe rozmieszczenie instrumentów, które przyciąga uwagę, ale i z powodu odejścia od schematów, które słyszymy na co dzień. Jak więc wygląda typowe rozmieszczenie podstawowych ścieżek w miksie? Zazwyczaj w produkcjach popowych, rockowych czy hip-hopowych, kilka rzeczy jest stałych i niemalże niezmiennych, np.: Główny wokal, bas, stopa perkusji, werbel: Centrum (0) Pozostałe elementy perkusji – według Overheadów, czyli zazwyczaj:
To tylko punkty startowe, w żadnej mierze nie są one definitywne, ponieważ nasze decyzje, co do panoramowania, muszą wypływać z kontekstu miksu i aranżacji. Każdy utwór będzie inny i będzie wymagał indywidualnego podejścia. Załóżmy, że mamy do czynienia z piosenką, która jest prowadzona przez gitarę akustyczną. Do tego mamy jeden wokal i na przykład shaker i tamburyn. Jeśli gitara akustyczna została zarejestrowana w stereo, możemy na przykład ją lekko rozszerzyć, dając ustawienia L50 i R50, tworząc miejsce w środku na wokal. Shaker i tamburyn możemy rozmieścić albo bliżej środka, np. shaker – L30, tamburyn – R30, albo bardzo szeroko, np. L80 i R80. Chodzi o to, aby zachować balans między rozmieszczaniem częstotliwości w panoramie. Zasadniczo można przyjąć, że niskie częstotliwości powinny być umieszczone bliżej środka, a im wyższe rejestry, tym instrumenty w nich się zawierające, powinny siedzieć szerzej (stąd bas i stopa idą środkiem). Nie jest to sztywna reguła, ale pomaga gdzieś zacząć. Dla kontrastu, przyjmijmy, że mamy bardzo gęsty miks, z bębnami, basem, gitarami, klawiszami, chórkami, smykami oraz różnego typu przeszkadzajkami i padami. Będziemy musieli wykonać o wiele więcej pracy, żeby każdy z tych elementów był słyszalny w miksie. Dobrze jest pamiętać o równowadze, np. jeśli mamy przesterowaną gitarę w lewym kanale, musimy znaleźć jakiś ślad, aby zbalansować panoramę po stronie prawej. Możemy na przykład umieścić klawisz, chociażby Rhodes po prawej stronie i w ten sposób słuchacz nie odczuje dysonansu. Jak sami widzicie, nie ma sztywnych reguł, co do panoramowania w miksie, ponieważ nasze decyzje będą uzależnione od tego, z jakimi instrumentami mamy do czynienia. Każdy kawałek będzie się rządził swoimi prawami, ale uważam, że warto znać kilka podstawowych zasad, które naprowadzą nas na właściwy tor. Jeśli ktoś, oczekiwał gotowych schematów, to niestety muszę go zawieść, bo takowe po prostu nie istnieją. Nie tylko w przypadku panoramowania, z resztą. RE: Panorama w miksie - Eremi - 25.02.2012 Bardzo ładnie wszystko opisane, przyda się ten tutek Leci + :P RE: Panorama w miksie - Aureluna - 6.03.2013 Ode mnie coś takiego: http://www.progressivehouseworldwide.com/category/tutorials/ RE: Panorama w miksie - F3edo - 6.03.2013 Wszystko fajnie opisane, ale ponadto weźmy pod uwagę fakt, że w niektórych klubach nagłośnienie nie jest w stereo tylko w mono. RE: Panorama w miksie - Tryglav - 21.05.2015 Trochę mnie to naprowadziło + RE: Panorama w miksie - koozka - 22.05.2015 Dzięki za kilka wskazówek, kiedyś szukałem podobnego poradnika w necie, lecz nie mogłem znaleźć :P RE: Panorama w miksie - In-Tegral - 24.05.2015 Pieprzyć schematy, wystarczy trzymać się starej zasady by mix brzmiał dobrze w mono i wszystko będzie git RE: Panorama w miksie - Str8beatz - 27.06.2015 Dzięki za poradnik Zapraszam do regulaminu, póki nie jest jeszcze za późno RaNi/Works RE: Panorama w miksie - ChrisJ - 4.08.2015 Bardzo ciekawy temat. Od niedawna również próbuję coś przekręcać w lewo lub prawo. Chociaż kiedyś błędnie mi się wydawało że wszystko powinno brzmieć centralnie. Dzięki za poradnik!!! RE: Panorama w miksie - Mike Brenn - 3.03.2018 Nie rozumiem do końca na czym polega to że np. jakiś lead ma być L70 i R70, czyli mam go duplikować i wysłać na inny kanał w masterze i jeden mam ustawić na L70 a drugi na R70? Nie rozumiem tego. RE: Panorama w miksie - DelianoCarl - 3.03.2018 (3.03.2018, 16:43)Mike Brenn napisał(a): Nie rozumiem do końca na czym polega to że np. jakiś lead ma być L70 i R70, czyli mam go duplikować i wysłać na inny kanał w masterze i jeden mam ustawić na L70 a drugi na R70? Nie rozumiem tego. Dokładnie tak jak mówisz RE: Panorama w miksie - Mike Brenn - 3.03.2018 No dobrze a w takim razie jak wygląda sprawa z wszystkimi korektorami, kompresorami itd. zapiętymi na kanał dla R70 i L70? Muszą być w obu przypadkach zastosowane takie same wartości na kompresorze i korektorze, te same pogłosy itp? Mają być identyczne oba kanały? RE: Panorama w miksie - DelianoCarl - 3.03.2018 Zależy jakiego dawa używasz.. Np w Cubase możesz utworzyć osobny kanał FX i tam podpiąć te dwa synthy i w insertach ładujesz wszystkie efekty. W innych dawach też tak się robi tylko nazewnictwo pewnie inne RE: Panorama w miksie - Pantograf - 17.03.2018 Bardzo przydatny artykuł, na plusik. Co do niskich częstotliwości, zdarzyło mi się dublować niskie dźwięki basowe oraz rozkładać je w panoramie max lewo prawo i brzmiało to całkiem spoko. RE: Panorama w miksie - Wasp - 17.03.2018 Dobre dzięki możesz kiedyś napisać o podgłaśnianiu i przyciszaniu eq ścieżek które egzystują w tym samym paśmie zawsze ciekawiło mnie to jakiej szerokość dzwonu inni używają do tego RE: Panorama w miksie - skorpion808 - 22.04.2018 Nie warto działać według schematu, ogólnie dzięki za porady ale namawiam do własnej inwencji RE: Panorama w miksie - lukasz86 - 25.11.2018 Dzięki zaraz biorę się za eksperymenty bo panoramy w moim miksie w ogóle nie ustawiałem Ciekawe jaki będzie efekt RE: Panorama w miksie - samolud - 7.10.2020 spotkałem się z ciekawym zjawiskiem podczas panoramowania w daw, a panoramowaniem wysyłanym przez interface na zewnętrzne urządzenia. interface robił to o wiele "czytelniej" tak jakby kompensacja pan law była automatyczna. RE: Panorama w miksie - Maciek - 18.10.2020 Wydaje mi się, że ten element miksu jest troszkę pomijany a ludzie bardziej skupiają się na korekcji i kompresji. To bardzo nie dobrze. Za pomocą fejderów kontrolujących poziomy i panoramę można stworzyć coś na prawdę niesamowitego. Nie pamiętam nazwiska w tym momencie jednego z inżynierów - wszyscy myśleli że już miks skończony a on zaledwie poziomy i panoramę ustawił. Oczywiście mówimy tu o dobrze dobranych dźwiękach i poprawnych aranżach. |